هویت های بشر امروز

ادگار مورن در بخش سوم کتاب، «هویت های کلان» بشری را در پنج فصل هویت اجتماعی (1و 2)، هویت تاریخی، هویت سیاره ای و هویت آینده مورد تحلیل و بررسی جامعه شناختی قرار می دهد. مورن معتقد است انسان مرکز آگاهی است و با روح خود جامعه ای که در آن زندگی می کند را می شناسد و به تبع آن جهان پیرامونش را درک می کند و متعاقبا روان و روح جامعه در افراد متجلی می گردد. وی همچنین در باب تاریخ (هویت تاریخی) می نویسد: «تاریخ هم زمان با حکومت، سلطه و جنگ برای فتوحات متولد شد.» (صفحه 263) و بدین سان با مسائل گوناگون بشری برخورد کرده و درگیر شده است. وی عقیده دارد تاریخ ذاتا فاقد پیشگویی علمی است. به زعم مورن هویت تاریخی انسان دارای گذشته ای معلوم و آشکاری است، اما درباره آینده باید با تسامح سخن گفت. در کل می توان این نظریات ادگار مورن را پاسخی دانست به تئوری پایان تاریخ فوکویاما که دیدگاه یک جانبه نگری در آن کاملا آشکار است.

«پیچیدگی انسان» (فصل اول: بیدارها و خواب گردها / فصل دوم: بازگشت به اصل) محور اصلی بحث ادگار مورن در بخش چهارم کتاب است. وی عقیده دارد: «بی شک [ما] قربانی شیوه درک و فهم خویش هستیم که واقعیت و غیرواقعیت را از هم جدا کرده و در برابر هم قرار می دهد.» (صفحه 367) ما توانایی درک رابطه بین این دو موضوع را به واسطه عقل خویش نداریم که به راستی چه چیزی جداکننده واقعیت زندگی و امر غیرواقعی است. به نظر مورن ما انسان ها موجوداتی هستیم که آگاهی حقیقی در درون ما و به واسطه آگاهی های کاذب به سادگی فریب می خورد اما همین موضوع (عقل- آگاهی) وجه تمایز انسان و حیوان است که می تواند در شرایط خاص تعیین کننده آزادی انسان باشد.